Her yıl milyonlarca dolar harcanan, sahalara ve ekran başına çektiği milyonlarca izleyiciye yüksek kalitede spor, renkli saha içi gösterileri ve pırıltılı bir eğlence sunan NBA ülkemizde de geniş bir kitle tarafından takip ediliyor. Saat farkı nedeniyle sabahın ilk saatlerinde televizyonları başına geçen Türk izleyiciler de tıpkı Amerikalılar gibi
NBA yıldızlarının performanslarını, kıran kırana geçen lig dönemini ve şampiyonluk mücadelesinin yapıldığı play-off’ları soluksuz izliyor.
Özellikle son on-on beş yılda dünya çapında büyük bir popülariteye kavuşan NBA’in, yani Türkçe açılımıyla “Ulusal Basketbol Birliği”nin geçmişi 1946’ya dayanıyor. 1954 yılında sadece 8 takımın katılımıyla başlayan NBA’in ilk takımları, bugün 30 takımlık dev ligde kendilerine hâlâ yer bulabilen Knicks, Celtics, Warriors, Lakers, Kings, Pistons, 76ers ve Hawks’tı. Tarihi boyunca genellikle Afro-Amerikalı oyuncuların yıldızlaştığı NBA ligleri, ırk ayrımcılığına son verilen ilk alanlardan da birisi oldu: Amerika’da ırkçılığın yaygın şekilde görüldüğü, mağazalara, otobüslere “zenciler ve köpekler giremez” şeklinde tabelaların asıldığı 1950’li yıllarda NBA takımlarında yer alan siyahi basketbolcular takımlarını başarıdan başarıya taşıyarak, ırk ayrımcılığının kırılmasında önemli bir rol oynadılar.
Sürekli kendini geliştirme, büyük konsantrasyon ve dayanıklılık, zihinsel ve beden olarak yüksek performans gerektiren oyun kuralları, NBA’i hem dünya basketbolunun merkezi haline getiriyor hem de görsel bir şölene çeviriyor: Avrupa’nın ancak 1990’lı yılların sonuna kadar 30 saniye olarak düzenlediği hücum süresi NBA’de daha 1954 yılında 24 saniyeye düşürülmüştü. Yine Avrupa basketbolunun yeni geçtiği söylenebilecek “periyot sistemi” NBA’de uzun yıllardır zaten vardı. 1979 yılında kabul edilen “3 sayı” kuralı, çok uzun yıllar yasak olan alan savunması gibi kurallar da NBA’in, ancak üstün nitelikte oyuncuların yer bulabilecekleri bir yıldızlar karması olmasını sağlayan gelişmelerden oldu.
NBA tarihi bir anlamda efsaneler geçidi olarak da nitelenebilir. 1956 yılında Boston Celtics’te oynamaya başlayan Bill Russel’la Bob Cousy’nin işbirliği, takımı 13 yılda 11 kez şampiyon yaptı. 1959 ise bir başka efsanenin, Wilt Chamberlain’in sahalara adım attığı ve Russel’la dillere destan çekişmesinin başlayacağı yıldı. 1970’lerin ortalarında Kareem Abduljabbar, Oscar Robertson, Larry Bird, Magic Johnson gibi oyuncuların katılımıyla, NBA yalnızca basketbolseverlerin yakından takip ettiği bir organizasyon olmaktan çıkıp gittikçe popülerleşti. 1985 yılında sahneye çıkan Michael Jordan ise NBA’in gerçek anlamda ilk “yıldızı” oldu ve organizasyonu dünya çapında popüler kılan bir yüze dönüştü. Jordan’ın önderliğindeki Chicago Bulls 1990’larda tam altı şampiyonluğa imza attı.
NBA’in dünya çapında tanınıp izlenmeye başlamasının nedenlerinden biri de, 1992 yılında kurulan “Rüya Takım” (Dream Team) oldu. NBA’in en iyi oyuncularından kurulu takım Barcelona Olimpiyatları’nda çıktığı her maçta rakiplerini devirerek altın madalyayı kazandı.
Bugün dünyanın dört bir yanından gelen en başarılı basketbolcuların yer aldığı, tam anlamıyla bir seçkinler ligine dönüşen NBA, aslında yabancı oyunculara kapılarını 90’larda açmıştı. O dönemde Drazen Petrovic, Vlade Divac gibi Avrupa’nın başarılı yıldızlarıyla anlaşma yapmaya başlayan NBA takımları, böylece dünya çapında bir izleyici kitlesini de garantilemiş oldu. Yabancılar bu hareketli lige alışmakta zorlanmadılar ve arka arkaya başarılara imza attılar. 1994 yılında ligin MVP’si (“en değerli oyuncu”) Nijeryalı Hakeem Olajuwon olurken, İspanya’dan gelen Paul Gasol 2002 yılının çaylak oyuncusu seçildi. 2007'de Alman oyuncu Dirk Nowitzki NBA normal sezon MVP'si olurken, finallerin MVP'si ise Belçika doğumlu Tony Parker oldu.
Dünyanın tüm bölgelerinden gelen başarılı oyuncuların yan yana boy gösterdikleri NBA’de artık Türk oyuncuları da görmek Türkiyeli basketbolseverler için kuşkusuz ayrı bir mutluluk. NBA’e transfer edilen ilk Türk oyuncu 1998 yılında Mirsad Türkcan olurken, NBA kariyerine Sacramento Kings’te başlayan ve halen Orlando Magic forması giyen Hidayet Türkoğlu bu ligde en uzun süre oynayan Türk basketbolcu unvanını taşıyor.
2002 yılında Detroit Pistons takımında oynamaya başlayan Mehmet Okur ise 2004 yılında takımıyla birlikte şampiyonluk mutluluğunu tattı ve 2007 yılında NBA All-Star maçında Batı Konferansı kadrosunda yer aldı. Şimdilik NBA’in efsanevi “şampiyonluk yüzüğü”nü takan tek Türk oyuncu da o. Dileyelim ki, daha birçok Türk oyuncuyu dünyanın bu en iyi basketbol oynanan liginde seyretme şansını buluruz..
